Thị trường chứng khoán Việt Nam 2024 được kỳ vọng sẽ hồi phục và tăng trưởng với những thách thức và cơ hội đặc biệt. 

Vậy thị trường chứng khoán là gì? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng thể về các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán, từ kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ, đến tâm lý nhà đầu tư. Tìm hiểu ngay nào!

1. Thị Trường Chứng Khoán Là Gì?

1.1. Khái niệm thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là gì? Thị trường chứng khoán là một thị trường tập trung, nơi các nhà đầu tư mua bán các chứng khoán như cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh, trái phiếu, chứng quyền, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký. 

Các loại tài sản này là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản của doanh nghiệp hoặc tổ chức phát hành​​. Các giao dịch này được thực hiện thông qua một hệ thống tổ chức và quản lý chặt chẽ, đảm bảo tính công khai, minh bạch và an toàn cho các bên tham gia.

1.2. Lịch sử hình thành của thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán đã trải qua quá trình tiến hóa hơn 400 năm, từ thời kỳ đầu tiên ở Sàn Giao dịch Chứng khoán Amsterdam ở Hà Lan trong thế kỷ thứ 17, cho đến các sàn giao dịch hiện đại ngày nay như Sàn Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) và Sàn Giao dịch Chứng khoán London​​.

Tại Việt Nam, thị trường chứng khoán chính thức hoạt động từ năm 2000 với Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) là sàn giao dịch đầu tiên. Sau đó, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) được thành lập vào năm 2005.

1.3. Các thành phần cơ bản của thị trường chứng khoán 

• Cổ phiếu: Đại diện cho quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn của doanh nghiệp. Khi mua cổ phiếu, nhà đầu tư có thể hưởng lợi nhuận từ việc chia cổ tức và tăng giá cổ phiếu.
• Trái phiếu: Là công cụ cho vay giữa nhà đầu tư và tổ chức phát hành (doanh nghiệp, chính phủ,…). Khi mua trái phiếu, nhà đầu tư sẽ nhận được lãi suất cố định trong một khoảng thời gian nhất định.
• Sản phẩm phái sinh: Là hợp đồng tài chính được xây dựng dựa trên tài sản cơ sở như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa,… Các sản phẩm phái sinh phổ biến bao gồm hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn,…

1.4. Cách thức hoạt động của thị trường chứng khoán

1.4.1. Giao dịch

• Mở tài khoản chứng khoán: Để tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần mở tài khoản tại một công ty chứng khoán uy tín.
• Đặt lệnh giao dịch: Nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua hoặc bán chứng khoán thông qua hệ thống giao dịch trực tuyến hoặc qua điện thoại.
• Khớp lệnh: Khi có lệnh mua và lệnh bán trùng khớp về giá và số lượng, giao dịch sẽ được thực hiện.
• Thanh toán: Sau khi giao dịch được thực hiện, nhà đầu tư sẽ nhận hoặc thanh toán tiền cho công ty chứng khoán.

1.4.2. Xác định giá

Giá của chứng khoán được xác định bởi cung và cầu trên thị trường. Khi nhu cầu mua cao hơn cung, giá chứng khoán sẽ tăng. Ngược lại, khi cung cao hơn nhu cầu, giá chứng khoán sẽ giảm.

Ngoài ra, giá chứng khoán còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như tình hình kinh tế vĩ mô, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, tâm lý nhà đầu tư,… 

Chi tiết các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán sẽ được đề cập ở mục 3 của bài viết, bạn đừng bỏ lỡ nhé!

1.4.3. Thanh toán

Sau khi giao dịch được thực hiện, các bên liên quan sẽ thực hiện thanh toán tiền và chứng khoán.

• Thanh toán tiền: Nhà đầu tư sẽ thanh toán tiền cho công ty chứng khoán khi mua chứng khoán và nhận tiền từ công ty chứng khoán khi bán chứng khoán.
• Thanh toán chứng khoán: Chứng khoán sẽ được chuyển vào tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư khi mua và chuyển ra khỏi tài khoản khi bán.

1.4.4. Nguyên tắc hoạt động khác

Ngoài ra, thị trường chứng khoán còn có một số quy định và nguyên tắc hoạt động khác như:

• Nguyên tắc công khai: Tất cả thông tin về doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán đều phải được công khai minh bạch.
• Nguyên tắc trung gian: Mọi giao dịch trên thị trường chứng khoán đều phải được thực hiện thông qua các công ty chứng khoán.
• Nguyên tắc đấu giá: Giá của chứng khoán được xác định qua quá trình đấu giá giữa các nhà đầu tư.

2. Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

2.1. Các sàn giao dịch chính tại Việt Nam 

Hiện nay, Việt Nam có 3 sàn giao dịch chứng khoán chính:

• Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE): Là sàn giao dịch lớn nhất Việt Nam với hơn 400 công ty niêm yết. HOSE giao dịch các cổ phiếu có vốn hóa lớn và thanh khoản cao.
• Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX): Là sàn giao dịch dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ với hơn 100 công ty niêm yết. HNX giao dịch các cổ phiếu có vốn hóa nhỏ và thanh khoản thấp hơn so với HOSE.
• Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Unlisted (UPCoM): Là sàn giao dịch dành cho các doanh nghiệp chưa niêm yết. UPCoM giao dịch các cổ phiếu chưa niêm yết và các chứng khoán khác như trái phiếu, chứng chỉ quỹ.

2.2. Vai trò của thị trường chứng khoán trong nền kinh tế Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, thể hiện qua các khía cạnh sau:

• Huy động vốn: Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn hiệu quả cho các doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có nguồn vốn để đầu tư, phát triển kinh doanh.
• Tăng cường thanh khoản cho cổ phiếu: Thị trường chứng khoán giúp nhà đầu tư dễ dàng mua bán cổ phiếu, góp phần tăng cường thanh khoản cho thị trường.
• Phản ánh tình hình kinh tế: Thị trường chứng khoán là thước đo cho tình hình kinh tế của một quốc gia. Giá cổ phiếu của các doanh nghiệp niêm yết phản ánh tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó phản ánh tình hình kinh tế chung của quốc gia.
• Thúc đẩy phát triển thị trường tài chính: Thị trường chứng khoán là một phần quan trọng của thị trường tài chính. Sự phát triển của thị trường chứng khoán sẽ thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính nói chung.

3. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thị Trường Chứng Khoán

Vậy yếu tố nào ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán? Cùng tìm hiểu ba yếu tố chính ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán sau đây:

3.1. Kinh tế vĩ mô

• GDP và lãi suất ngân hàng: Sự tăng trưởng của GDP và mức lãi suất ngân hàng ảnh hưởng đến việc đầu tư vào thị trường chứng khoán. Một nền kinh tế tăng trưởng tốt thường dẫn đến sự tăng giá trong thị trường chứng khoán, trong khi đó, lãi suất cao có thể khiến nhà đầu tư chuyển hướng sang các kênh đầu tư khác như tiết kiệm ngân hàng​​.
• Tỷ giá hối đoái và lạm phát: Biến động tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến các công ty có hoạt động kinh doanh quốc tế, từ đó ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của họ. Lạm phát cao thường được coi là tiêu cực cho thị trường chứng khoán vì nó làm giảm giá trị thực của lợi nhuận​​.

3.2. Chính trị và pháp luật

• Chính sách của chính phủ và luật đầu tư: Chính sách và luật lệ mới có thể tạo ra cơ hội hoặc thách thức cho các ngành công nghiệp và công ty cụ thể. Ví dụ, chính sách ủng hộ đầu tư công có thể thúc đẩy tăng trưởng cho các ngành công nghiệp nhất định​​.
• Nghị quyết và biện pháp xử lý nợ xấu: Các biện pháp như Nghị quyết 42 về xử lý nợ xấu tạo điều kiện thúc đẩy việc xử lý nợ xấu, từ đó ổn định và lành mạnh hóa thị trường tài chính​​.

3.3. Yếu tố tâm lý nhà đầu tư và tình hình thế giới

• Tâm lý nhà đầu tư: Sự lạc quan hoặc bi quan của nhà đầu tư có thể dẫn đến sự biến động mạnh mẽ trong thị trường chứng khoán. Ví dụ, sự kiện như đại dịch Covid-19 đã gây ra nhiều biến động do tâm lý lo ngại của nhà đầu tư​​.
• Tình hình thế giới: Căng thẳng quốc tế, bất ổn chính trị, hoặc các sự kiện kinh tế toàn cầu có thể ảnh hưởng lớn đến thị trường chứng khoán. Sự bất ổn từ chiến tranh thương mại hay dịch bệnh toàn cầu là những ví dụ điển hình​​.

4. Xu hướng thị trường chứng khoán hiện tại

Xu hướng thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2024 dự báo sẽ chứng kiến sự hồi phục và tăng trưởng, nhưng có thể gặp phải những biến động và thách thức đáng kể. Dựa trên phân tích từ các chuyên gia trong ngành, có thể thấy rằng thị trường sẽ trải qua những giai đoạn khác nhau, từ rủi ro đến cơ hội phát triển.

• Tình hình kinh tế vĩ mô và chính sách tiền tệ: Kinh tế Việt Nam năm 2023 gặp nhiều khó khăn hơn dự kiến với sự sụt giảm trong xuất khẩu và tiêu dùng trong nước không phục hồi tốt. Mặc dù vậy, lạm phát ở mức thấp cho phép duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng, nhưng việc nới lỏng chính sách tiền tệ có thể không còn diễn ra do các vấn đề về tỷ giá và áp lực lên dòng vốn​​.
• Triển vọng thị trường chứng khoán: Xu hướng chính của thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2024 được dự báo sẽ tăng. Tuy nhiên, sẽ có sự phân hóa rõ rệt giữa hai nửa của năm, với những thách thức đầu năm và cơ hội phát triển vào cuối năm. Điều này phản ánh sự không chắc chắn trong triển vọng kinh tế và tác động của các yếu tố vĩ mô lên thị trường​​.
• Chính sách tiền tệ và kích thích kinh tế: Các biện pháp kích thích kinh tế, bao gồm giảm thuế VAT và tăng lương cơ bản, dự kiến sẽ hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng nội địa hồi phục. Mặc dù lãi suất đi ngang và cung tiền mở rộng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy dòng tiền vào thị trường chứng khoán, nhưng triển vọng hồi phục có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như tăng trưởng kinh tế và lợi nhuận của doanh nghiệp​​.

5. Ngoài Thị Trường Chứng Khoán, Còn Kênh Đầu Tư Nào Sinh Lời Hiệu Quả?

Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, đầu tư vào thị trường chứng khoán vẫn được coi là kênh đầu tư truyền thống, mang lại cơ hội sinh lời từ việc tăng giá cổ phiếu và nhận cổ tức. 

Bên cạnh đó, đầu tư vào crypto cũng đang thu hút sự quan tâm lớn từ giới đầu tư với những ưu điểm nổi bật so với thị trường chứng khoán, như:

• Tính Thanh Khoản Cao: Crypto có thể được mua bán 24/7, không giống như thị trường chứng khoán chỉ hoạt động trong giờ làm việc nhất định. Điều này tạo điều kiện cho nhà đầu tư có thể phản ứng nhanh chóng với các biến động của thị trường.
• Tiếp Cận Dễ Dàng: Đầu tư vào crypto không yêu cầu nhiều thủ tục phức tạp như chứng khoán. Nhà đầu tư chỉ cần một tài khoản tại một sàn giao dịch uy tín và có thể bắt đầu giao dịch. 

Tại Việt Nam, nền tảng đầu tư ONUS thuộc top đầu trong những nền tảng giao dịch crypto uy tín nhất. 

• Tiềm Năng Sinh Lời Cao: Mặc dù biến động mạnh, nhưng crypto cũng mang lại cơ hội sinh lời lớn, đặc biệt với những nhà đầu tư biết cách nắm bắt xu hướng và phân tích thị trường.
• Đa Dạng Hóa Danh Mục Đầu Tư: Đầu tư vào crypto giúp nhà đầu tư có thêm lựa chọn để đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận.

Việc lựa chọn kênh đầu tư phụ thuộc vào mục tiêu tài chính, khả năng chấp nhận rủi ro và chiến lược đầu tư của mỗi nhà đầu tư. Đầu tư một cách thông minh và cẩn trọng sẽ giúp tối đa hóa cơ hội sinh lời và hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất. 

Kết luận

Đối với những người tìm kiếm sự ổn định và minh bạch, đầu tư vào thị trường chứng khoán có thể là lựa chọn phù hợp. Trong khi đó, nhà đầu tư mạo hiểm hơn có thể xem xét đầu tư vào crypto với tiềm năng sinh lời cao. Đầu tư thông minh là kết hợp giữa việc nắm vững kiến thức, cập nhật tin tức về thị trường chứng khoán, crypto cũng như mọi thị trường khác, và lập kế hoạch đầu tư dựa trên nguyên tắc đa dạng hóa danh mục đầu tư, từ đó giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa lợi nhuận. 

Chúc bạn thành công trên hành trình đầu tư của mình!

→ Có thể bạn quan tâm: Phái Sinh Là Gì? Toàn Tập về Chứng Khoán Phái Sinh Chi Tiết, Dễ Hiểu 2024